روز پنجشنبه (۲۳ دی ماه) سه کارگر حین کار بر اثر انفجار شش مخزن سوخت در «شرکت ثامن مهران گستر» واقع در شهرک صنعتی چرمسازی شهرستان بوئین زهرا دچار حادثه شده و بر اثر سوختگی جان باختند. این فاجعه دردناک پس یک سانحه دیگر روی داد که در شامگاه دوشنبه ۲۰ دی ماه، چند کارگر در حین تمیزکاری صافی پمپهای تخلیه مشعل اصلی مجتمع پتروشیمی شازند دچار حادثه آتشسوزی شدند. در نتیجه این حادثه یکی از کارگران مجتمع جانباخت و دو کارگر دیگر به شدت مصدوم شدند.
وضع ایمنی در محیط کار چنان فاجعه بار و میزان حوادث و سوانح چنان بالاست که گاهی خود مسئولین به ناچار به آن اعتراف میکنند. برای مثال “علیحسین رعیتیفرد” (معاون وزیر کار) اعتراف که سالانه 13 هزار حادثه و سانحه ناشی از نبود و یا ضعف آموزش و تامین تجهیزات مربوط به ایمنی در محیط کار روی می دهد. او گفت فقط در سال 99 نهصد کارگر بدلیل حوادث کار جان خود را از دست دادند. بر اساس بررسی ها بیشترین آمار سوانح منتهی به مرگ در صنعت ساختمان سازی و بر اثر سقوط از ارتفاع روی می دهد. یک کارشناس ارشد ایمنی و بهداشت به نام شهرام غریب در 25 دیماه در گفتگو با ایلنا گفت که آمار و ارقام سقوط از ارتفاع، بسیار زیاد است که دور از ذهن و غیرقابل باور به نظر میرسد. بیش از ۵۰۰ نفر کارگر در سال ۹۹ از ارتفاع سقوط کردند. او ادامه داد که بالغ بر ۷۵ درصد حوادث ناشی از کار در کارگاههای ساختمانی شامل سقوط از ارتفاع میشود که تعداد قابل توجهی از این افراد در کام مرگ فرو میروند. او گفت مدتی است، شاهد روند نرم صعودی حوادث کار هستیم.
شهرام غریب در مصاحبه یاد شده ضمن حفظ نهایت احتیاط اما واقعیاتی را بیان کرد که حائز توجه جدی است. از نظر او سقوط از ارتفاع به حادثهای رایج تبدیل شده و رو به افزایش است. به گفته او در چنان شرایطی نظارتها بر ایمنی ساختمانسازی شهری بسیار ناچیز است؛
سوانح و حوادث در معادن ایران نیز بسیار بالاست. آمار حوادث کارِ منجر به فوت در معادن در سال جاری به شدت افزایش یافته است؛ روزی نیست که خبری از ریزش آوار، انفجار در معدن یا سقوط سازههای معدنی پخش نشود؛ در این میان، بیشترین حجم از خطر متوجه کارگران معادن زیرزمینی است. فاجعه معدن زمستان یورت آزادشهر که متعلق به بخش خصوصی بود، هنوز خیلی قدیمی نشده است. در ۱۳ اردیبهشتماه ۱۳۹۶، در اثر انفجار در یکی از تونلهای بنبست معدن در عمق ۱۳۰۰ متری، ۴۳ معدنچی جانشان را از دادند. یکی از معدنچیان همان زمان گفته بود این معدن سنسور تشخیص گاز ندارد و این حادثه به همین دلیل رخ داد.
سوانح و حوادث ناشی از فقدان وسایل ایمنی در محیط کار فقط منحصر به کار در معادن و یا ساختمان سازی نیست. طبق گزارش ها در دی ماه 1400 حتی یک روز بدون حوادث منجر به مرگ و یا مصدومیت کارگران در عرصه های گوناگون سپری نشده است. وضع چنان فاجعه بار است که رسانه های تحت سانسور شدید نوشته اند دی ماه ۱۴۰۰ را میتوان یکی از خونینترین ماههای حوادث کارگری دانست؛ ۱۴ کارگر در بازه زمانی کمتر از ۱۴ روز دچار سانحه شدند و جان باختند و ۳۹ نیروی کار نیز در این حوادث دچار صدمات جزئی و جدی شدند.
آمار یاد شده طبعاً فقط فاجعه ها و سوانح گزارش شده و رخداده برای کارگران ایرانی را بازتاب می دهد. کارگران افغانستانی وقتی طی حوادث کاری جان باخته و یا مصدوم میشوند کارفرماها به اصطلاح خونشان را به کمک ادارات و مقامات فاسد گم میکنند.
گذشته از مراکز کاری ناامن و خطرناک جاده های منتهی به کارخانه ها، معادن و سایر محیط های کار نیز به قتلگاه کارگران تبدیل شده است.
در روز شنبه ۲۵ دیماه در پی واژگونی یک دستگاه اتوبوس حامل کارگران شهرک مورچهخورت در شهر اصفهان ۱۸ نفر مصدوم شدند. طی دو هفته گذشته پنج تصادف مرگبار برای اتوبوسهای کارگران در ایران رخ داده است، ازجمله تصادف مرگبار اتوبوس حامل کارگران نفتی در محور اهواز – خرمشهر در ۴ دی که منجر به مرگ ده کارگر شد.
در جمهوری اسلامی کشتار کارگران در مراکز کاری و یا بر روی جاده ها برای صاحبان کارگاه ها و کارخانه ها و پیمانکاران هزینه چندانی ندارد. زیرا دم و دستگاه های فاسد مربوطه همیشه راجع به حوادث و سوانح گزارشات دروغین تنظیم میکنند. آنها در گزارشات خود خطای کارگران را عامل حوادث معرفی کرده و صاحب کار و یا پیمانکار را تبرئه میکنند. در نتیجه این فقط خانواده های کارگری هستند که مصائب ناشی از فقدان نان آور خانه را تحمل میکنند.
در این شکی نیست که سودپرستی کارفرمایان و پیمانکاران و عدم هزینه کردن جهت ایمن کردن محیط کار توسط آنها و نیز دستگاههای فاسد جمهوری اسلامی عوامل اصلی حوادث، فاجعه ها و سوانح کاری هستند و کارگران فقط از طریق مبارزه میتوانند صاحبان کار، پیمانکاران و مسئولین دولتی را ناچار کنند مراکز کاری را ایمن کنند.
کارگران نفت، گاز و پتروشیمی ها در مبارزاتی که در 30 خرداد امسال برای تحقق مطالباتشان شروع کردند، ایمن کردن کار توسط کارفرما را در میان خواست های خود قرار دادند. شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت در نخستین بیانیه مربوط به شروع اعتصاب که در 30 خرداد 1400 منتشر کردند از جمله نوشتند:
“ما خواستار ایمن شدن محیط کارمان هستیم. محیط های کار ما مثل یک بمب انفجاری است و حریق های مهیب، سقوط از ارتفاع، آلودگی های صوتی در اثر انفجار مواد نفتی، استشمام مواد سمی و شیمیایی در کنار غیر استاندار بودن وضع بهداشت و درمانگاهها دارد هر روز از ما قربانی میگیرد و سبب صدمات جانی و روحی بسیاری به کارگران شده است. کار در گرمای طاقت فرسای تابستانی و نبود تجهیزات لازم سرمایشی و دستگاههای تهویه هوای استاندارد فشار کار را صد چندان کرده است. صنعت نفت یک بخش بزرگ سودآور جامعه است. باید مراکز کاری ما امن باشد و با بالاترین استانداردهای محیط زیستی مجهز باشد. باید در صنعت نفت بودجه کافی برای امن شدن محیطهای کار و تجهیز مراکز کاری به امکانات سرمایشی و گرمایشی مورد نیاز و دستگاههای تهویه هوا به میزان مورد نیاز، بالا بردن استاندارد بهداشتی در خوابگاهها و اماکن عمومی چون دستشویی ها و حمام و … اختصاص داده شود.”
لازم است توجه به مسایل ایمنی توسط کارگران مبارز پیمانکاری نفت و پتروشیمی ها سرمشقی برای کارگران در کارگاهها، کارخانه ها، معادن و سایر مراکز کاری حادثه خیز به هنگام مبارزاتشات علیه کارفرماها و دولت باشد.