حسن رحمان پناه
روز چهارشنبە ١٠ ژوئن ٢٠٢٠ “آنتونیو گوترش” دبیرکل سازمان ملل متحد گزارشی در زمینە ابعاد گرسنگی در جهان آرائە داد. این گزارش روز دوشنبە در مرکز این سازمان در نیویورک توسط سازمان تحت مسئولیت “گوترش” ارائە شدە بود و دبیر کل سازمان ملل بە تشریح ابعاد آن در روز پنج شنبە پرداخت. این گزارش اگرچە نمی تواند تمام ابعاد فقر و گرسنگی ، بویژە در کشورهای فقر زدە را بیان کند، اما حقیقت تلخ جهان کنونی ما، از جملە تل انبار شدن ثروت از یک طرف در دست اقلیت کوچک و از طرف دیگر، فقر و گرسنگی وسیع در میان اکثریت ساکنین کرە زمین را نشان داد. دبیر کل سازمان ملل متحد در زمینە سیاست گذاری در مورد امنیت غذایی در جهان اظهار داشت : “با وجود غذای کافی برای جمعیت فعلی جهان، هنوز ٨٢٠میلیون نفر گرسنه در دنیا وجود دارد”. گوترش در “گزارش جهانی تغذیه ۲۰۲۰” اعلام کردە بود کە : “در حال حاضر از هر ۹ نفر در دنیا یک نفر گرسنه است ، این در حالی است که از هر سه نفر، یک نفر دارای اضافه وزن یا چاقی هستند.”
گزارشات سازمان ملل طی ٥سال اخیر سیر صعودی گرسنگی در جهان را بە وضوح نشان میدهد کە بیانگر تشدید فاصلە طبقاتی در جهان ستمگرانە امروز سرمایەداری است . در حالیکە سازمان ملل سال ۲۰۳۰ را به‌عنوان “هدفی برای پایان‌بخشیدن به گرسنگی تعیین کرده بود” ، اما تشدید گرسنگی و فقر در جهان، بدون توجە بە دلایل مادی و عینی آن از جملە تضاد طبقاتی کار و سرمایە در ابعاد کشوری و جهانی آن، استثمار نیروی ارزان اکثریت جامعە یعنی کارگران توسط اقلیت محدود صاحبان ثروت و قدرت یعنی سرمایەدارن ،تخیلی بودن ادعای این نهاد بین المللی بورژوازی را اشکار نشان می دهد . سازمان ملل برای تحقیق رویایی ” پایان‌بخشیدن به گرسنگی در سال ۲۰۳۰” نە تنها نزدیک نخواهد شد ، بلکە از آن فاصلە بیشتر نیز خواهد گرفت. طبق آمارهای قبلی در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸، تنها ۱۱درصد جمعیت جهان مبتلا به سوء تغذیه بودند، اما این آمار بە وضوح افزایش بیشتر را نشان می دهد. در سال ۲۰۱۵ رقم گرسنگان ۷۸۵میلیون نفر بود کە اکنون بە ٨٢٠ میلیون تن رسیدە است . طبق گزارش این نهاد بین المللی : ” دو‌میلیارد کودک، زن و مرد در جهان با اشکال مختلف عدم مصونیت غذایی مواجهند” . رقم اعلام شدە ، بیش از یک‌چهارم جمعیت جهان را نشان میدهد . این گزارش اعلام می دارد “کە این انسانها دسترسی بە مواد غذای کافی، مغذی و سالم ندارند” و روزانە و بویژە با شیوع جهانی اپیدمی کرونا بر ابعاد جهانی و ملیونی بیکاری ، رقمی بالغ بر ٤٠ میلیون انسان تا کنون افزودە شدە و بر زندگی محرومانە چندین برابر خانوادەهای آنان و تشدید فقر ناشی از بیکاری تآثیر بلاواسطە خواهد گذاشت.
دبیرکل سازمان ملل متحد در بخش دیگری از سخنان خود اشارە نمود: “در جهان کنونی برای سیرکردن جمعیت هفت‌میلیارد و ٨٠٠ میلیون نفری ما، بیش از میزان نیاز غذا وجود دارد”. نامبردە همچنین اظهار داشت : ” امروز بیش از ٨٢٠میلیون نفر گرسنه و حدود ١٤٤میلیون کودک زیر پنج سال دچار کمبود رشد هستند، یعنی در سرتاسر جهان بیش از یک کودک از هر پنج کودک.” آنتونیو گوترش همچنین اظهار داشت : ” نظام‌های تغذیه ما در حال شکست هستند و همه‌گیری جهانی کووید_١٩ نیز همه چیز را بدتر میکند.”
آقای دبیر کل بعنوان مسئول بزرگترین نهاد بین المللی جهانی کە در خدمت نظم موجود است قادر نیست هیچ راە حلی جدا از راە حل نهادهای اصلی سرمایە از جملە “بانگ جهانی و صندوق بین المللی پول” آرائە دهد و تنها بە “هشدار و نصیحت” کردن اکتفا میکند . ایشان در آدامە و بعنوان راە حل وضع موجود میگوید: “بیش از پیش روشن است که در صورت اقدام‌نکردن فوری با وضع قریب‌الوقوع اضطراری جهانی روبر‌رو خواهیم شد که تأثیرات بلندمدتی بر هزاران میلیون کودک و بزرگسال می‌گذارد”. وی همچنین اظهار می دارد: امسال ممکن است حدود 49میلیون نفر دیگر به علت بحران کووید-19 دچار فقر شدید شوند.”
بنا بە آمارهای منتشر شدە ،ایالات متحدەآمریکا کە بزرگترین اقتصاد جهان با ٢٠درصد تولید آنرا در اختیار دارد، قبل از شیوع کوید١٩ ، نرخ بیکاری در آن کشور ۳.۵ درصد بود که کمترین میزان بیکاری در تاریخ ۵۰ سال گذشته محسوب می شد. اما با شیوع ویروس کرونا ” آمار بیکاری در این کشور بە ۱۴.۷ درصد افزایش یافت” کە بالاترین نرخ بیکاری در ٨٠ سال اخیر و بعد از بحران و رکورد بزرگ دهە ١٩٣٠ در این کشور محسوب می شود. تنها در ماه آوریل در این کشور ، “۲۰.۵ میلیون نفر کارشان را از دست دادند. در دو ماه اخیر تعداد بیکاران در آمریکا به بیش از ۳۳ میلیون نفر رسیده است.” وضعیت در اروپا ، روسیە ، اسیا و قارە فقر زدە افریقا نیز از ایالات متحدە آمریکا بهتر نیست. دهها میلیون زن و مرد شاغل در رشتەهای مختلف حمل و نقل، بویژە خطوط هوایی ، در خدمات درمانی و اجتماعی در هتل و رستورانها و در دیگر رشتەهای تولیدی شغل خود را از دست دادە و بە لشکر عظیم بیکاران افزودە شدەاند. مصیبت بیکاری همراە با کاهش بیمە و دیگر خدمات اجتماعی ، بهداشتی و درمانی کە در کشورهای زیادی ، بویژە کشورهای پیرامونی یا وجود ندارد یا بسیار محدود است ، بخشی از تعرض نظام نئولیبرال جهانی بە سفرە خالی و بی رونق اکثریت جامعە ، کارگران و اقشار محروم است کە بە جز فروش نیروی کار روزانە خود، ممری برای امرار معاش ندارند و این اکثریت ٩٩درصدی را بە سوی فقر مطلق ، گرسنگی و نابودی سوق خواهد داد.
با شیوع کوید ١٩ در جهان ، نظام ظالمانە سرمایەداری از هر زمان بیشتر بیگانگی خود با انسان محروم و ستمدیدە را نشان داد. در متن نبرد روزانە انسان برای زندگی با کرونا، مبارزە با سیستم منفعت پرست سرمایەداری نیز بە پهنای جهان ادامە دارد. جهان بعد از کرونا بە هرلحاظ جهان قبل از این ویروس نخواهد بود. اما فقر و گرسنیگی بە گفتە “برنامه جهانی غذا (WFP) ” کە چندی پیش هشدار داد ” جهان با همه‌گیری گرسنگی روبرو است چون شمار افرادی که نیازمند غذا هستند امسال می‌تواند نزدیک به دو برابر شود.”
آکسفام Oxfam ” سازمان‌های بین‌المللی امدادرسانی برای ریشه‌کن کردن فقر، گرسنگی و بی‌عدالتی،” نیز اعلام کرد ” ثروت یک درصد از ثروتمندان جهان اکنون دو برابر ثروت ۶.۹ میلیارد انسان است” . دلیل فقر و گرسنگی در جهان امروز، از وجود این اقلیت کوچک و سودجو ناشی می شود کە کل نظام ظالمانە و ضدانسانی سرمایە داری از قوە اجرایی تا پلیس و ارتش ، از دادگاه ، قانون و پارلمان ، تا کلیسا ، مسجد و مذهب ، از تقسیم انسانها بر اساس ، رنگ پوست ، نژاد ، جنسیت ، ملیت ، تا گماردن شاە ، شیخ ، خلیفە ، رئیس جمهور، برای حفاظت از نظم موجود، و همە در خدمت بە منافع یک درصدیها در تقابل با ٩٩درصد ساکنان جهان کنونی است. نظام ظالمانە و طبقاتی سرمایەداری ، نە خود ساختە ، نە خدا خواستە و نە خودبخودی شکل گرفتە است و نە بە آسانی هم صحنە نبرد و فجایع تحمیلی بر جهان را ترک خواهد کرد. اگر وجود سرکوبگرانە آن محصول تغییر و تحولات نبرد اشکار و پنهان مابین طبقات اجتماعی ماقبل خود است، بی شک خودبەخود و بە آسانی نیزمیدان را واگذار نخواهد کرد ، بلکە در متن نبردی سرسخت و پرپیچ و غم ، شدید و خونین ، بە گورستان تاریخ سپردە خواهد شد . اما زدودن این نظم ظالمانە از صحنە اقتصاد ، سیاست و جامعە ، امری خودبخود و محصول تکامل و جبر تاریخ نیست ، بلکە حاصل پراتیک و اقدام اگاهانە، سازمانیافتە و متحدانە گورکنان آن، طبقە کارگر کشوری و جهانی است.
اکنون از هر زمانی بیشتر، بشریت در برابر انتخاب ” بربریت یا سوسیالیسم ” قرار قرار گرفتە است . بربریت وضع موجود با کوید١٩ و بدون آن است .اما سوسیالیسم، نظامی سازمانیافتە ، با برنامە ریزی فرا فردی و در خدمت جامعە است کە فرد نیز در آن جایگاه انسانی خود را پیدا می کند. بدیل وضع موجود و از جملە پایان دادن بە فقر و گرسنگی تنها سوسیالیسم و حکومت کارگران است.
١٢ ژوئن ٢٠٢٠