یکشنبه – ۲۶ خرداد – ۱۳۹۸ , 16 – 06 – 2019
به دنبال پخش فیلم مستندی از تلویزیون دولتی آلمان، درباره شرایط بسیار سخت و زندگی وحشتناک کارگران خارجی در کشور قطر، دولت نپال مرگ 1400 کارگر نپالی در جریان ساختن پروژه های جام جهانی فوتبا 2022 در قطر را تائید کرد. “نارایان راگمی” سخنگوی وزارت کار نپال در رابطه با این فیلم اظهار داشت که اگر چه وی اطلاعات رسمی درباره فیلم مستند شبکه آلمانی ندارد اما حقیقت این است که کارگران زیادی از نپال جان خود را هنگام ساخت ورزشگاه‌های جام جهانی 2022 از دست داده اند. این فیلم از شرایط دشوار زندگی، از نقض آشکار حقوق فردی و اجتماعی کارگران مهاجر شاغل در ساخت تاسیسات جام جهانی، از افزایش صدمه و مرگ کارگران به جهت نبودن استانداردهای رایج ایمنی پرده بر می دارد. شیوع انواع بیماری ها، عدم دسترسی به امکانات مناسب پزشگی، آلودگی محیط زیست در گرمای بالای ۵۰ درجه شهر دوحه، تغذیه بد و غیرمتناسب با ۱۲ تا ۱۴ ساعت کار، در کنار دهها مشکل دیگر، همچنان از کارگران شاغل در تاسیسات جام جهانی قطر تلفات می گیرد و هر روز بر ابعاد آن اضافه می شود. بهره کشی ضد انسانی از نیروی کار کارگران، قاچاق انسان و نگه داشتن کارگران در شرایط بد زندگی در این فیلم به تصویر کشیده شده است. این فیلم نشان می دهد که چگونه کارگران در اثر گرمازدگی و ساعت کار طولانی، از حال می‌روند و معمولا کسی هم به دادشان نمی رسد. در نتیجه این شرایط سالانه به طور متوسط 400 کارگر مهاجر در کشور قطر درحین کار کشته می شوند.
حال و روز بردگی آسای کارگران خارجی در قطر مدتهاست که در مجامع کارگری و نهادهای حقوق بشری در اروپا برسر زبانها است. سازمان عفو بین‌الملل نیز در گزارش تازه‌ای که از وضع کارگران خارجی در قطر منتشر کرده است، اعلام کرده که دولت قطر به تعهداتش نسبت به بهبود وضع کارگران خارجی و جلوگیری از سوءاستفاده از آنان عمل نکرده است.
جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۲۲ در قطر برگزار میشود. قطر با بهره‌گیری از نیروی کار بیش از یک و نیم میلیون کارگر مهاجر، به سرعت دست اندرکار ساخت و ساز استادیوم‌های ورزشی است. امیر نشین قطر 2 ملیون و پانصد هزار نفر جمعیت دارد که نزدیک به دو میلیون نفر آن را کارگران مهاجر تشکیل می دهند. این کارگران عمدتا از کشورهای هندوستان، پاکستان، نپال و بنگلادش آمده اند. مطابق قوانین قطر، کارگران خود نمی توانند مستقیما برای کارکردن در این کشور ویزا دریافت کنند. هر کارگری به کفیل یا ضامن احتیاج دارد. کار کفالت هم بوسیله شرکتهای واسطه و یا مستقیما بوسیله کارفرمایان انجام میگیرد. بخشی از دستمزد کارگران را شرکتهای واسطه دریافت می دارند. کارگران حق تغییر شغل و یا بدون اجازه کارفرما حق خروج از کشور را ندارند. گذرنامه های آنها در بدو ورود به گرو گرفته میشود. دستمزد متوسط ماهانه کارگران در قطر 275 دلار است. دستمزد کارگرانی که به عنوان خدمتکار در نزد خانواده های قطری مشغول به کار می شوند، از این مبلغ هم کمتر است. بیشتر کارگران خارجی در قطر فاقد قرارداد کتبی استخدام هستند و در این باره فقط به توافق شفاهی اکتفا می شود. اگر شرایط دشوار کار، طولانی بودن ساعات کار، دستمزد ناچیز، خشونت کارفرما، کار اجباری، خوابگاههای پر جمعیت و فاقد کمترین امکانات بهداشتی را به این تصویر اضافه کنیم، این کارگران را میتوان بردگان عصر سرمایه داری به معنای دقیق کلمه نامید.
اما آنچه که امروز در امیر نشین قطر و دیگر امیرنشینهای حاشیه خلیج و نیز عربستان سعودی بر کارگران خارجی میگذرد پدیده جدیدی نیست. سالهاست که از حاصل رنج و کار کارگران و استثمار وحشیانه آنها در بدترین شرایط زیستی، در این منطقه کاخهای افسانه ای و آسمان خراشهای سر بر فلک کشیده بر پا میشوند. تعیین این امیر نشین برای برگزاری یک رویداد مهم ورزشی، به معنای سرازیر شدن ملیاردها دلار ثروت به جیب پیمانکاران بین المللی است که دست اندرکار ساخت و سازهای ورزشی هستند. انتقال ثروتهای عظیم به جیب سرمایه گذاران صاحبان این شرکتها جز بواسطه استثمار وحشیانه نزدیک به دو میلیون کارگر در این کشور مقدور نیست.
درست است که این امیر نشین بر دریائی از نفت قرار دارد، اما آنچه که چشم سرمایه گذاران خارجی را خیره کرده است، اساسا کار ارزانی است که بدون بهرمندی از کوچکترین حمایت قانونی در این منطقه وجود دارد. کارگرانی که حق اعتراض و اعتصاب ندارند. کارگرانی که از حق داشتن تشکل محروم هستند. کارگرانی که موقعیت خود را ناپایدار و موقتی می بینند. کارگرانی که میتوان در مواردی تا 16 ساعت در روز از آنها کار کشید.
در چنین شرایطی کارگران خارجی در قطر و دیگر کشورهای حاشیه خلیج به پشتیبانی طبقه کارگر در مقیاس جهانی نیاز دارند. آیا سازمان جهانی کار که این روزها اجلاس سالانه خود در صدمین سال تاسیسش را در ژنو برگزار می کند، نیم نگاهی هم به بردگی کشیدن کارگران مهاجر در امارات متحده عربی خواهد انداخت؟ در آکسیونهائی که این روزها در مقابل محل برگزاری اجلاس برگزار می شود، باید این سازمان را برای دفاع از کارگران مهاجر در این امیر نشین، تحت فشار قرار داد. انسانهائی که بیش از 70 درصد جمعیت این امیر نشین را تشکیل میدهند، به طور واقعی صاحبان همه ثروت و نعمتی هستند که در این امیرنشین رویهم انباشته شده است. نیم میلیون نفر در کاخها و هتل های مجلل و یا آپارتمانهای پر امکانات زندگی می کنند و حدود دو میلیون نفر از سازندگان همین بناهای افسانه ای، از داشتن چهار دیوار محقری برای خود محروم هستند و در درون اطاقکهای تاریک و در گرمای طاقت فرسا، محروم از داشتن کوچکترین امکانات در هم می لولند. این بیعدالتی و این فاصله وحشتناک بین فقر و ثروت، وجدان انسانیت را می آزارد و باید ریشه کن شود.