روزنامه شرق از نحوه گزینش دانشجو معلم و افراد داوطلب استخدام در آموزش و پرورش گزارشی منتشر کرده که حقایقی را برملا میکند. برخی از دانشجویان و داوطلبان آزمون استخدامی گفته‌اند آنها به دلایلی غیرحرفه‌ای مثل خواندن کتاب‌های فلسفی، نحوه لباس پوشیدن، سبیل‌‌داشتن، لاک‌زدن، ارتباط با همکلاسی دختر یا پسر، نداشتن چادر در روز آزمون کتبی، پیدا‌بودن مو در گزینش، لایک‌کردن صفحه اینستاگرام، حضور کم‌رنگ در راهپیمایی‌های دولتی از تحصیل یا گرفتن شغل معلمی محروم شده‌اند. در گزارش به نمونه های مشخصی اشاره شده است.
یکی از داوطلبان به کد ۱۹ گزینش اشاره میکند و می‌گوید: «کد ۱۹ درباره مسائل سیاسی، نحوه پوشش، حجاب، عدم شرکت در انتخابات و لایک‌کردن صفحه اینستاگرام است. به خیلی از داوطلبان گفتند به خاطر کد ۱۹ رد شده‌اند. من هم به خاطر کد ۱۹ رد شدم.”
در گزارش پیرامون یک داوطلب رد شده چنین نقل شده است:
“«یکی از دانشجویان سبک و سیاق خودش را برای پوشیدن لباس داشت و بسیار هم فرد مذهبی‌ای بود. در گزینش به او می‌گویند که تو مارکسیست هستی. این دانشجو از آنها می‌خواهد که دلایل‌شان را بگویند. آنها هم می‌گویند به خاطر نوع سبیلی که می‌گذاری، به نظر ما چهره مارکسیستی داری.”
یک دختر داوطلب به این دلیل رد شده که یکبار از پردیس دختران به دعوت انجمن دانشگاه به پردیس پسران رفته بود. گذشته از همه اینها عجیب‌ترین اقدامی که در گزینش انجام شد، مربوط به کتابخواندن یکی از دانشجویان بود.
گزینش یکی از دانشجویان اصفهان را صدا می‌زند، به او می‌گویند به ما اطلاع داده‌اند شما کتاب‌های فلسفی می‌خوانید. این دانشجو هم در جواب گفته این کتاب‌ها چاپ داخل کشور هستند و مجوز وزارت ارشاد را دارند. آنها هم گفتند زیاد کتابخواندن باعث می‌شود آدم‌ها طور دیگری فکر کنند، از نظر ما آدم‌هایی که خیلی کتاب می‌خوانند مشکل روانی دارند. این دانشجو را اخراج می‌کنند و در پرونده‌اش می‌نویسند دانشجو مشکل روانی دارد.
این رفتارهای در شرایطی رخ میدهد که قرار بوده فرآیند گزینش تسریع شود، زیرا ادارات آموزش و پرورش با کمبودِ حداقل ۱۷۶ هزار معلم جهت تدریس برای بیش از ۱۶ و نیم میلیون دانش آموز روبرویند. ایسنا در تیرماه گذشته خبر داده بود که تا مهرماه ۷۲ هزار معلم بازنشسته خواهند شد. در کنار این باید به تعداد زیاد، اما نامعلوم معلمینی اشاره کرد که بدلیل شرکت و حمایت از خیزش انقلابی ژینا و یا حتی گذاشتن یک پست در اینستاگرام اخراج شده اند. آمار اخراج این نیروی با کیفیت، پیشرو و جسور معلوم نیست. نماینده مهاباد در اوایل آبان سال ۱۴۰۲ به وب‌سایت خبری دیدبان گفت:
«بر اساس آماری که به دستمان رسیده است از زمان روی کار آمدن آقای صحرایی، وزیر آموزش پرورش، حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار نفر از مدیران مدارس به دلایل سیاسی و اعتقادی برکنار شده‌اند.»
این اخراج ها، که هنوز ادامه دارد، تحت عنوان “خالص سازی” انجام گرفته و تنها مدیران مدارس را در بر میگیرد. مرتضی نظری، رئیس سابق مرکز اطلاع‌رسانی وزارت آموزش و پرورش اما یکشنبه ۲۴ تیر در گفت‌وگو با روزنامه «اعتماد» از اخراج و تنبیه ۲۰ هزار مدیر مدرسه در دولت سیزدهم خبر داد.
وزارت آموزش و پرورش با بیش از یک میلیون معلم و پرسنل کارگری و اداری بزرگترین دستگاه اجرائی در جمهوری اسلامی است. در میان شاغلین و بازنشستگان بدنه ی این دستگاه عریض و طویل تعدادی از نیروهای پیشرو، شجاع و رزمنده کشور وجود دارند. این نیرو جز سازمانیافته ترین مبارزین مترقی می باشند که تاثیرات زیادی در رادیکالیزه کردن جنبش دموکراتیک کشور داشته اند. گذشته از بدنه ی این وزارتخانه بقیه این ارگان مافیائی، فاسد، ناکارآمد و سرکوبگر و دارای مقامات بالائی است که سفاهت تنها یکی از خصوصیات آنها می باشد. آنچه در اینجا ذکر شد تنها گوشه ی کوچکی از مشخصات وزارت آموزش و پرورش را نشان می دهد. در واقع این وزارتخانه آئینه بالا نمای جمهوری سرمایه داری اسلامی بوده و باید به همراه آن به گور سپرده شود. اما در شرایط کنونی هم میتوان خواست هائی را به آن تحمیل کرد. قبل از هر چیز باید آموزش و پرورش به معنی واقعی کلمه برای همه اقشار اجباری و رایگان بوده و به کودکان در مدارس صبحانه و نهار داده شود. تمام مدارس و فضای آموزشی از جاسوسان، بسیجی ها، آخوند ها و حراستی پاک شود. آموزش به طور کامل از مذهب جدا شده و فقط علوم مقبول در جهان منبع دروس باشد. باید مراکز آموزشی سرشار از شور بوده و استعداد ها، خلاقیات ها، جستجوگری و شخصیت های مستقل در آنها بشکفد. در فضای آموزشی باید کودکان و جوانانی دارای اعتماد به نفس و بدور از خرافات مذهبی و سنت های پوسیده بار آیند.