گزارشگران بدون مرز گزارش سال 2021 خود در مورد رده بندی آزادی رسانه ها را منتشر کرد. گزارش اینگونه آغاز میشود:
“رده‌بندی جهانیِ آزادیِ رسانه‌های گردآوری شده از سوی گزارشگران بدون مرز که در مدت یک‌سال وضعیت روزنامه‌نگاری را در ۱۸۰ کشور جهان بررسی میکند نشان می‌دهد که انجام حرفه‌ی روزنامه‌نگاری اصلی‌ترین واکسن برای ویروس اطلاعات نادرست است. … این واکسن در ۷۳ کشور از ۱۸۰ دولت جهان به شکل ناگواری مختل شده است و در۵۳ کشور در تنگنا قرار گرفته استَ.
گزارش مذکور در مورد ایرانِ تحت حاکمیت جمهوری اسلامی چنین نوشته است:
“جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای جهان است که از سال ۱۳۸۱ به علت سرکوب حکومتی، آزادی اطلاع رسانی، همواره در پایین‌ترین رده‌های جدول قرار داشته است. جهان‌گیریِ کوید 19 با سعیِ مقامات حکومتی در نمایش کاهش آمار بیماران مبتلا و کشته شده گان، وضعیت را بدتر کرده است. حکومت در حالی از 66 هزار کشته سخن می‌گوید که بنا بر برخی از آمارها، این شمار بیش از180 هزار نفر برآورد شده‌اند. مقامات حکومتی جمهوری اسلامی افزون بر مهار اطلاعات در رسانه‌های سنتی و رسمی و در اینترنت، تهدید، احضار و بازداشت و محکوم کردن روزنامه‌نگاران و شهروند-خبرنگاران را افزایش داده‌اند. از سوی دیگر ایران در ۵۰ سال گذشته بیشترین شمار احکام اعدام علیه روزنامه‌نگاران را صادر و یا اجرا کرده است.”
گزارش های گزارشگران بدون مرز بر اساس ملاک هایی نوشته شده که در جوامع پیشرفته سرمایه داری تدوین شده است. در این شکی نیست که این ملاک ها در مقایسه با ملاک های حکومت های علناً مستبد، ضد بشری و هاری چون جمهوری اسلامی می تواند مثبت باشد. اما این سازمان که خود را مستقل اعلام کرده بخشی از نهاد سرمایه داری جهانی است که سیاست هایش را با سیاست های گرایشاتی اصلی در درون بورژوازیِ بعضی کشورها نظیر آمریکا تنظیم میکند. برای مثال برای این سازمان مهم نیست که تمام میدیای خط رسمی یا رسانه های خدمتگذار سرمایه دارانِ کلان در مالکیت معدودی، میلیادرهای دستِ راستی و یا راست افراطی است. برای این سازمان اهمیت ندارد که تمام خبرگاران و قلمزن ها و کارکنان این رسانه ها اولویت هایشان در تبیین موضوعات، اخبار و گزارشات را از بالاترین مقاماتِ گمارده شده توسط این میلیادرها تعیین می کنند. برای این سازمان مهم نیست که نویسندگانِ کارکُشتهِ این رسانه ها، مطالب، مصائب، اخبار و گزارشات را چنان تنطیم میکنند و با اصطلاحاتی عرضه میدارند تا معلوم نشود که پایه نابرابریِ بیسابقه، فقر مزمن، بیکاریِ گسترده، تخریب مهلک شرایط زندگی اکثریت ساکنان کره زمین، نژاد پرستی، فاشیسم و نظایر آنها، مالکیت خصوصی بورژوایی و نظام سرمایه داری است. برای این سازمان مهم نیست که قلمزن های این رسانه و گزارشگران آنها دنیا را وارونه و به نفع صاحبان سرمایه جلوه می دهند. برای آنها صاحبان اَبزارِ تولید نه استثمارگران که کارفرما، کارآفرین و تامین کننده معیشت کارگران هستند.
سازمان گزارشگران بدون مرز به طور رسمی خود را چنین تعریف کرده است:
“ گزارشگران بدون مرز”انجمنی جهانی در دفاع از آزادی اطلاع رسانی و بیان بر مبنای اصل ١٩ اعلامیه جهانی حقوق بشر است. این سازمان به شکل روزمره برای آزادی روزنامه‌نگاران و همکاران رسانه‌ای که به دلیل فعالیت حرفه‌ای خود زندانی شده‌اند تلاش میکند.” اما ببینیم آیا این سازمان به تعریفی که از خود کرده است پایبند است؟
“انجمنهای هبستگی آمریکای لاتین”در مورد سازمان “گزارشگران بدون مرز” اطلاعیه منتشر کرده است. این اطلاعیه توسط “ اتحاد فدائیان کمونیست” خلاصه و ترجمه شده است. در بخش هائی از این اطلاعیه آمده است:
“در طی سالهای اخیر برای مثال در اعتراضاتِ جلیقه زردها در فرانسه و یا در طی روزها اعتراض بر علیۀ نشست جی۲۰ در سال ۲۰۱۷ در هامبورگ آلمان که دهها روزنامه نگار، فیلمبردار و خبرنگار مورد ضرب و شتم و دستگیری مأموران امنیتی قرار گرفتند، هیچ گزارش و یا اطلاعیۀ اعتراضی رسما از طرف این سازمان ارائه نشده است. در رفراندومی که در ماه اکتبر ۲۰۱۷ در ایالت “کاتالان” در شمال اسپانیا برای حق خودمختاری برگزار شد و بنابه رأی مثبتِ اکثریتِ مردم این ایالت برای خودمختاری به این رفراندوم، مخالفت و هجوم دولتِ مرکزی از مادرید به ایالت کاتالان شروع شد و طی روزها اعتراض در شهرهای مختلف این ایالت بر علیۀ خشونت پلیس، دهها خبرنگار و گزارشگر نیز زخمی و دستگیر شده و خیلی از آنها به دادگاه کشیده شدند. سازمان “گزارشگران بدون مرز” تا به امروز هیچ اطلاعیه ای در این مورد منتشر نکرده است. در مورد قتل ۲۳ گزارشگر کلمبیایی که سیاستهای دولتِ ترور کلمبیا را افشا کرده بودند، صحبتی از این سازمان شنیده تشده است. ادعای دفاع از روزنامه نگاران توسط “گزارشگران بدون مرز” در حالی است که تا به امروز حتی یک آکسیونی برای آزادی جولیان آسانژ،پایه گذار صفحۀ افشاگر ویکی لیکس انجام نداد است. جولیان آسانژ با ارائه گزارشاتی درمورد نقش ارتش آمریکای شمالی و کشورهای ناتو در بمباران عراق و ارائه اسنادی در مورد کشته شدن صدها افراد غیرنظامی در این بمبارانها، وظیفۀ انسانی و واقعی یک گزارشگر را انجام داد. وی بخاطر همین انجام وظیفه سالهاست در یک زندان لندن در سلول انفرادی بسر می برد. جرم جولیان آسانژ تلاش برای افشای جنایات جنگی و مبارزه با سانسور بوده است. سؤال اینجاست که چرا “گزارشگران بدون مرز” علاقه و تمایلی برای آزادی جولیان آسانژ ندارند؟ این سازمان همچنین کلامی در چند سال اخیر در مورد “ادوارد اِسنودن “که نزدیک به ده سال است از آمریکای شمالی فراری شده، به زبان نمی آورد. ادوارد اسنودن در دفاع از آزادی بیان و با ارائه اسنادی در مقابله و افشاگری بر علیۀ قدرت تامِ ارگانهای دولتی و سازمانهای امنیتی و جاسوسی آمریکای شمالی و نقش آنها در کنترل زندگی روزمره عادی شهروندان آمریکای شمالی، مورد تعقیب قرار گرفت و مجبور به فرار از این کشور شد.
با همه اینها، گزارش های سازمان گزارشگران بدون مرز پیرامون وضع خبرنگاران و روزنامه نگاران در کشورهایی مثل ایران نکات مفیدی در بر دارد که باید به آنها توجه شود، اما ماهیت و لاجرم محدودیت ها در کار این سازمان را نیز باد شناخت.