جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در ماه آوریل 2021 اعلام کرد تمام نیروی های رزمی آمریکایی تا ماه سپتامبر امسال از افغانستان خارج خواهند شد. نیروهای طالبان، که مورد حمایت همه جانبه دولت پاکستان می باشند، موقعیت را غنیمت شمرده و حملات نظامی خود را گسترش دادند تا با کسب پیروزی های نظامی در مذاکرات پیشِ رو امتیاز بگیرند. آنها تاکنون توانسته اند 80 ولسوالی یا شهرستان از 421 شهرستان افغانستان را تصرف کنند. برای پیشروی طالبان دلایل مختلفی ذکر شده است. یکی از مهمترین آنها اینست که نیروهای دولتی و مخصوصا فرماندهان آنها مورد اعتماد مردم نیستند. شهروندان بر اساس تجارب روزانه خود آنها را دزد و فاسد و یا در بهترین حالت آنها را کم کار می شناسند. شماری نیز معتقدند که دلیل سقوط ولسوالی‌ها این است که نیروهای نظامی به اندازه‌ای که دولت آمار می‌دهد در محلِ خدمت حضور ندارند.
بر اساس واقعیاتی که به اختصار به آنها اشاره شد و نیز در واکنش به پیشروی‌های طالبان، شهروندان در شهرهای مختلف در قالب گروههای موسوم به «خیزش مردمی»، مسلح شده اند. اخبار رسیده از مناطق مختلف افغانستان حاکی است که افغانستانی ها و بویژه زنانی که نمی خواهند بار دیگر حاکمیت طالبان بر خودشان را تحمل کنند به صورت خود جوش اسلحه برداشته و در گروههای مستقل و یا در کنار سربازان و نیروهای دولتی شکست هایی بر طالبان وارد کرده اند. یکی از فرماندهان مردمی در ولایت بدخشان گفته که نیروهایشان حملات تهاجمی طالبان که قصد تصرف ولسوالی‌های جُرم، بهارک، تگاب، کیشِم و بَدَخشان را داشتند، عقب زده اند. بسیج مردمی باعث شد تا بخش‌های زیادی از مناطقی که طالبان تصرف کرده بودند، از کنترل آنها خارج شود.
روز 27 ژوئن، برابر با ششم تیر خبر رسید که با افزایش پیشروی شبه‌نظامیان طالبان در مناطق مختلف افغانستان، زنان این کشور نیز به جنبش موسوم به «خیزش مردمی» پیوسته و در برخی از شهرها برای مقابله با طالبان مسلح شده‌اند. به عنوان نمونه از زنان شهر شِبِرغان در شمال افغانستان، نام برده می شود. زنان این شهر گفته اند “در کنار مردان می‌جنگند و به طالبان اجازه نمی‌دهند وارد شِبِرغان شوند و زندگی عادی مردم را خراب کنند”. گزارشات دیگر از ولایت جوزجان و شهر “کوه دامن” در شمال کابل نیز حاکی است که صدها زن تاکنون مسلح شده اند تا علیه طالبان بجنگند. طبق آخرین گزارشهای منتشر شده در دوشنبه هفتم تیر نیروهای “خیزش مردمی” در 15 ولایت سازمان پیدا کرده اند.
در حالیکه شهروندان افغانستانی در مقابل اسلامیونِ خشک اندیش و جنایتکاری مانند طالبان سینه سپر کرده اند، اشرف غنی، رئیس جمهوری پوشالی افغانستان و رقیبش عبدالله عبدالله، خود را به کاخ سفید رساندند تا شاید ارباب، تعدادی از نیروهای رزمی آمریکا را در کشور نگه دارد و البته همزمان دلار بیشتری روانه آنجا کند. روزنامه ها نوشتند بایدن روز جمعه 25 ژوئن در جریان دیدار با اشرف غنی و عبدالله عبدالله در کاخ سفید، از آنها خواست تا خودشان برای آینده کشورشان تصمیم بگیرند. این درخواست در حالی است که دولت آمریکا هیچ گاه به چنین اصلی پایبند نبوده است. گروههای اسلامی در اساس با کمک آمریکا و متحدین او نظیر عربستان و امارات متحده و پاکستان بر علیه نیروهای اتحاد شوروی قدرت گرفتند. پاکستان از متحدین اصلی آمریکا در منطقه با پشتیبانی از طالبان، بقای تاکنونی آنها را تامین کرده است. تنها وقتی که گروههای اسلامی، اهداف مورد نظر امپریالیسم آمریکا را بر علیه اتحاد شوروی برآورده کردند و بدنبال آن از کنترل خارج شدند و سرکشی هایشان دردسر آفرین شده بود، نیروهای ارتش آمریکا وارد عمل شدند. نفس دخالت نظامی آمریکا هم نه تنها آزادی مردم افغانستان از یوغ گروههای اسلامی را به دنبال نداشت، بلکه فلاکت مردم این کشور ده چندان افزایش داد. اکنون در حالیکه افغانستان عملا به ویرانه ای تبدیل شده است، پس از دو دهه ریاکارانه می گویند: “بگذار افغانستانیها خود برای آینده شان تصمیم بگیرند” این سخن از زبان جو بایدن در واقع به معنی چراغ سبز نشان دادن برای تسلط طالبان بر تمام افغانستان است.
اما این روند باب طبع جمهوری اسلامی نیز هست. روزنامه کیهان که معمولا مواضع خامنه ای و پاسداران را منعکس می کند، در تلاش است با دروغپردازی آشکار، چهره منفور طالبان را تطهیر کند. این روزنامه در یکی از شماره های روزهای اخیر خود نوشته است:”مردم افغانستان نباید از طالبان بترسند، زیرا آنها طالبان دهه نود نبوده و تغییر کرده اند.” به ادعای کیهان افراد طالبان نیروی واقعی خیزش مردمی هستند.
در چند سال گذشته، رابطه جمهوری اسلامی ایران با گروه طالبان بسیار نزدیک بوده است. بخشی از اعضای خانواده فرماندهان طالبان در ایران سکونت دارند و مورد حمایت سپاه پاسداران ایران‌اند. جمهوری اسلامی ایران برای گروه طالبان کمک‌های مادی و تسلیحاتی فراوانی ارسال می‌کند و بر اساس گزارشهای منتشر شده، در سال ۲۰۲۱ جمهوری اسلامی ایران و پاکستان مشترکاً در حدود ۷۰۰ میلیون دلار به گروه طالبان کمک کرده‌اند.
تشکیل “نیروهای خیزش مردمی” اگر چه در شرایط دشوار و خطرناک کنونی که طالبان چهار نعل به سمت تصرف افغانسان می تازند، روزنه امیدی برای نجات محسوب می شود، اما در عین حال در نبود یک جریان سیاسیِ رزمنده و دارای برنامهِ اجتماعیِ رادیکال در راس این حرکت مردمی، این نگرانی وجود دارد که کنترل آنها به دست جنگ سالاران و منفعت طلبان همیشه حاضر در صحنه بیفتاد. و یا با تبدیل شدن به زائده نیروهای دولتی، شور و شوق مبارزاتی آن به تدریج فروکش کند. چنانچه در تازه ترین جلسه پارلمان افغانستان این زمزمه از جانب نمایندگان بگوش رسید که : “نیروهای “خیزش مردمی” باید در ساختار نیروهای امنیتی جذب شوند.”
واقعیت این است که آنچه که در افغانستان در راه است، می تواند سرنوشتی حتی تاریکتر از چند دهه گذشته برای مردم این کشور رقم بزند. تنها راه اجتناب از چنین سرنوشتی قیام مردم این کشور و پشتیبانی بین المللی مردم شریف و آزادیخواه در جهان است. بیداری سیاسی و اجتماعی زنان افغانستان و مردم آزاده ای که حکومت طالبان را تحمل نمی کنند و سلاح بر کف آماده نبرد با تاریک اندیشان و مرتجعین شده اند، مرحله ای از این قیام است و باید به فال نیک گرفته شود.