پنج سال پیش در روز اول نوامبر ۲۰۱۴ اداره مشترک خود مدیریتی در کانتون جزیره در کردستان سوریه، با صدور بیانیه ای اصول و احکام مربوط به حقوق پایه ای زنان را اعلام کرد. انتشار این بیانیه گام مهمی در جهت تأمین حقوق و آزادی زنان و تأمین برابری حقوقی میان زن و مرد در کردستان سوریه و در منطقه خاورمیانه بوده است. این بیانیه که بر برابری میان زن و مرد در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و همچنین بر حقوق زن در محیط خانواده تأکید می کند، آشکارا در تقابل با فرهنگ ارتجاع اسلامی و فرهنگ پوسیده مرد سالارانه در برخورد به حقوق زنان در جامعه قرار دارد.
بر طبق بندهای این قانون که اکنون جنبه اجرایی بخود گرفته است، زنان حق انتخاب کردن و انتخاب شدن در ارگانهای مختلف اداره جامعه را دارند؛ مهریه مانند یکی از نشانه های به بردگی کشاندن زنان ملغی شده است؛ چند همسری، زن به زن بجای خون بها و همسرگیری در مقابل پرداخت دیه ممنوع اعلام شده است؛ زن و مرد در کلیه امور مربوط وراثت از حقوق برابر برخوردارند؛ هر گونه اعمال تبعیض و خشونتی علیه زنان ممنوع اعلام شده است؛ قتل زنان با توجیه حراست از شرف و ناموس جنایت بحساب می آید و تحت پیگرد قانونی قرار می گیرد؛ بر اساس این قانون ادای شهادت از جانب زن و مرد از ارزش قانونی یکسانی برخوردار است؛ زن و مرد در برابر کار مشابه مزد برابر می گیرند؛ خشونت و تبعیض برعلیه زنان ممنوع است؛ تبعیض جرم تلقی می شود و به موجب قانون مستوجب مجازات است؛ و …
تصویب این قانون یکی از دستاوردهای درخشان اداره خود مدیریتی کانتون جزیره و جنبش روژآوا است، جنبشی که جریان فوق ارتجاعی داعش را در کوبانی به زانو در آورد و در برابر تهاجم دولت فاشیستی اردوغان سرافرازانه به مقاومت برخاست. ماهیت و محتوای این قانون نه تنها در ضدیت کامل با بنیادهای ایدئولوژیک و فکری حکومت ها و گروه ها و نیروهای ارتجاع مذهبی در منطقه است، بلکه در تقابل با اهداف، سیاست و عملکرد نیروها و احزاب رنگارنگ ناسیونالیست در کردستان قرار دارد که به منظور حراست از سنت های عقب مانده مردسالارانه و بی حقوق زنان در پشت افکار مذهبی و قوانین شرع اسلامی سنگر گرفته اند. برای نمونه در کردستان عراق در طی سه دهه حاکمیت احزاب سیاسی، پارلمان کردستان تحت تأثیر قانون اساسی رژیم اسلامی عراق و تحت فشار افکار مردسالارانه در جامعه، قانون هایی از نوع اعطای حق چند همسری به مردان وضع کرده و موقعیت جنس دوم و بی حقوقی زنان را در عرصه های مختلف حیات اجتماعی نهادینه کرده است. قانون مربوط به حقوق زنان در کانتون جزیره که یکی از دستاوردهای حکومت خود مدیریتی در کردستان سوریه است همانگونه که دشمنی و نفرت و انزجار کلیه حکومت ها و نیروهای ارتجاع اسلامی در منطقه را بر انگیخته است، همه زنان و انسان های آزادیخواه و برابری طلب در سطح منطقه و جهان را به حمایت و همبستگی فرا می خواند.
کانتون جزیره با تصویب این قانون در مورد حقوق پایه ای زنان آشکارا فرهنگ و سنت های کهنه و پوسیده ارتجاعی مذهبی و مردسالارانه در منطقه را به چالش کشیده است. این سند قانونی نه تنها افق برابری زن و مرد را بر روی مردم کردستان سوریه بلکه به روی زنان بخش های دیگر کردستان که با عشق و علاقه توأم با نگرانی مسائل کردستان سوریه را تعقیب می کنند و به روی همه زنان در منطقه خاورمیانه و هر جا که زنان از نابرابری رنج می برند گشوده است. تصویب این قانون در کانتون جزیره و اعلام برابری زن و مرد در برابر قانون بمثابه تصرف سنگری تازه در مبارزه بدون انقطاع برای رهائی زنان از قید هر گونه ستم و نابرابری است. گذراندن این قانون دستاورد حضور زنان در میدان های مختلف مبارزه و نتیجه حضور مستقیم آنان در نهادها و ارگان های خود مدیریتی کانتون ها و محصول شجاعت زنان آزاده ای است که برای دفاع از این دستاوردها اسلحه به دست گرفته و در برابر دشمنان هاری چون داعش و فاشیسم اردوغانی از جانشان هم دریغ نکرده اند. این دستاوردها زمینه را برای شکوفائی هر چه بیشتر توانایی ها و استعدادهای زنان مهیا کرده است.
مبارزه تاریخی زنان در راه رهایی نشان داده است که حقوق زنان حقوقی جهان شمول هستند و نبايد با هيچ نوع تمايز يا تفاوت فرهنگى و مذهبى مشروط و محدود شوند. قانون کانتون جزیره در مورد برابری زن و مرد نشانه ى يک پتانسيل قوى اجتماعى براى ايجاد تحول و دگرگونيهاى پيشرو در این منطقه است. این قانون می تواند به پرچم مبارزه زنان در هر گوشه ای از جهان تبدیل شود که زنان در آن از ستم و بی حقوقی رنج می برند.
در شرایط کنونی که تجربه حکومت خود مدیریتی کردستان سوریه در معرض تهاجم و تهدیدات دولت فاشیستی ترکیه با چراغ سبر قدرتهای امپریالیستی و حکومت های ارتجاعی منطقه قرار گرفته است، دامن زدن به جنبش همبستگی با روژآوا می تواند نقش مهمی در ماندگاری این دستاوردها داشته باشد. زنان و مردان آزادیخواه در کردستان ایران که نقش برجسته زنان در جنبش مقاومت کوبانی و ایستادگی در برابر تهاجم ارتش ترکیه را در ادامه سنت جنبش برپائی بنکه های محلات در شهر سنندج و مقاومت توده ای ۲۴ روزه این شهر در بهار ۱۳۵۹ می دانند، لازم است به هر شکلی که می توانند به حمایت و پشتیبانی از جنبش حق طلبانه مردم کردستان سوریه ادامه دهند. لایحه قانونی کانتون جزیره در مورد برابری زن و مرد در همانحال سند محکومیت رژیم زن ستیزجمهوری اسلامی است که بیش از ۴۰ سال است با حربه قانون شرع اسلام زن را نیمه مرد بحساب آورده و با حربه سرکوب سیاست آپارتاید جنسیتی را در کلیه عرصه های حیات اجتماعی نهادینه کرده است.
در شرایط کنونی این وظیفه همه زنان و مردان آزادیخواه و جنبش های ترقی خواه و پیشرو اجتماعی است، که دستاوردهای جنبش روژآوا در مورد برابری زن و مرد را دستاورد مبارزات خود بدانند و با تمام توان در برابر تهاجم دولت ترکیه به حمایت از این تجربه خودمدیریتی توده ای برخیزند. قانونی کردن و جاری کردن حقوق پایه ای زنان به عنوان نیمی از جامعه می تواند به عرصه های دیگر حیات اجتماعی تسری پیدا کند. تدوین یک قانون کار دمکراتیک، قانون مربوط به حقوق و آزادی های فردی، سیاسی و اجتماعی، قانون مربوط به حقوق کودکان و حفظ محیط زیست، لغو مجازات اعدام و … می توانند دستاوردهای اجتماعی کانتون های خود گردان را تعمیق و گسترش دهند. وضع این قوانین هر کدام به نوبه خود به تثبیت دستاوردها و ماندگاری این تجربه خود مدیریتی یاری می رسانند و جنبش جهانی همبستگی با مردم کردستان سوریه را تقویت می کند.