مهاجرت از ایران به خارج کشور در طول چند دهه گذشته بگونه ای چشمگیر و صعودی بیشتر شده و اینک آمارهای موجود حاکی از آن است که بین چهار تا ۵ ملیون ایرانی در خارج کشور زندگی می کنند و این یعنی حدود پنج درصد جمعیت کشور . مهاجران و پناهندگان سیاسی از استبداد، سرکوب، تبعیض، فقدان شرایط انسانی زندگی، جنگ و میلیتاریزم در کردستان، در جستجوی امنیت و شرایط بهتر زندگی برای خود و خانواده هایشان ایران را ترک می کنند. خارج شدن از کشور از کانال های غیر رسمی امر بسیار دشواری است. بیشتر آنها هست و نیست خود را می فروشندتا هزینه فرار و خارج شدن از کشور را تامین کنند و صدها هزار نفر از این جمعیت مهاجر در کشورهای همسایه ایران از جمله در ترکیه ، عراق ، گرجستان، هندوستان، پاکستان و حتی افغانستان در شرایط بسیار دشواری منتظر رفتن به کشورهای اروپایی و غربی هستند. تعدادی از این مهاجران و پناهندگان متاسفانه به مقصد نخواهند رسید و با مرگ در دریاها ، در زیر ماشین های سنگینی که مخفی شده و حتی در یخچالها حمل مواد غذایی و یا در دشتها و جنگل ها جان میدهند .
اما بخشی از جمعیت مهاجر ایران نیروی تحصیل کرده و متخصص هستند، که اصطلاحا به فرار مغزها و نخبگان رشته های مختلف مشهور هستند. تنها در کشور امریکا بیش از نه هزار پزشک ایرانی مشغول بکار هستند ، تعداد متخصصین رشته های دیگر و آمار تحصیل کنندگان ایرانی در خارج کشور به بیش از یک ملیون نفر تخمین زده می شود.
بنا بر آمار و اطلاعات منتشرشده از سوی موسسه سیاستگذاری مهاجرت آمریکا در سال 2015، 656000 پزشک و جراح در ایالات متحده مشغول به کار بودهاند که از این تعداد 254000 نفر مهاجر هستند. مطابق با آمار سازمان «مدیکوس فیرم»، بنگاهی که پزشکان را برای مشاغل تخصصی استخدام میکند از 254,000 پزشک و جراح مهاجر در ایالات متحده آمریکا حدود 9000 نفر از این پزشکان از ایران ، 3500 نفر از سوریه و بیش از 1500 نفر از عراق هستند.
در «سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۰»، آمارهای متنوعی درباره مهاجرت دانشجویان و نخبگان ایرانی منتشر شده است. فصل پنجم این سالنامه، به مهاجرت دانشجویان به خارج از کشور اشاره دارد و فصل نهم به طور مشخص درباره مهاجرت رتبههای برتر کنکور و برگزیدگان المپیادهای دانشآموزی است. جمعیت دانشجویان ایرانی خارج از کشور از حدود ۱۹ هزار نفر در سال ۲۰۰۳، به بیش از ۵۶ هزار نفر در سال ۲۰۱۸ رسیده است. ۹۶ درصد دانشجویانی که از کشور خارج میشوند، بازنمیگردند.
این سالنامه به ماندگاری، خروج و بازگشت برگزیدگان کنکور و المپیادیها اختصاص دارد. در این گزارش، جدولی درباره آمار ماندگاری، خروج و اقامت برگزیدگان المپیادهای دانشجویی، رتبههای یک تا ۱۵۰ کنکور سراسری و همین طور رتبههای یک تا هزار منتشر شده است. آمار جمعیت دانشجویان خارج از کشور از افزایش سه برابری مهاجرت دانشجویان از ایران طی ۱۵ سال نشان دارد. در فاصله سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۰، حدود ۴۰ درصد المپیادیهای دانشآموزی کشور از ایران رفته و بیش از ۳۷ درصد آنها رسما مقیم خارج شدهاند. در همین دوره زمانی، بیش از یکچهارم رتبههای یک تا ۱۵۰ و بیش از یکششم رتبههای زیر هزار کنکور سراسری نیز از ایران رفتهاند. اگر این نسبت متناسب با افزایش جمعیت کلی دانشجویان ایرانی در خارج افزایش پیدا کرده باشد، میتوان تخمین زد که تا الان نرخ مهاجرت در رتبههای برتر کنکور به چیزی در حدود ۶۰ تا ۷۵ درصد رسیده باشد » .
در کشوری که ۴۰ سال است نقش بازنده بزرگ میدان نبرد برای جذب نیروی متخصص در دنیا را ایفا کرده و به یکی از اصلی ترین صادرکنندگان نیروی متخصص به کشورهای پیشرفته تبدیل شده،است. سرنگونی حکومت اسلامی که بانی مهاجرت بیش از چهار ملیون ایرانی است پیش شرط رشد و توسعه اجتماعی، سیاسی ، اقتصادی و فرهنگی جامعه ایران است.