به روزهای پایانی سال 2022 میلادی رسیده ایم. اگر بخواهیم نگاهی سریع به وضع جهان بیاندازیم چه می بینیم؟
سالها بود که کارشناسان واقع بین و مشخصاً دانشمندانی که با استفاده از سوسیالیسم علمی حوادث و روندها را تجزیه و تحلیل میکنند، وجود بحران ساختاری در سیستم سرمایه داری را با بررسی فاکتهای واقعی مستدل می کردند. سال گذشته این بحران چنان آشکار شد که کارشناسان و مراکز بزرگ بورژوایی نظیر صندوق بین المللی پول هم آنرا پذیرفتند. اما آنها بحران را نه ناشی از ریشه های گندیده سرمایه بلکه ناشی از ظهور ویروس کرونا و جنگ اوکراین قلمداد کردند. در حالیکه آن دو مصیبت تشدید کننده و محصول بحران بوده و هستند و نه بوجود آورنده آن.
مشخصات بحران کنونی که همه کارشناسان به آن معترفند عبارت است از:
تورم بین 10 تا 12 درصد در کشورهای توسعه یافته و تورم بالای 40 و 50 درصد در کشورهایی مانند ایران. در نتیجه این بحران صدها میلیون مردم کارگر و زحمتکش فقیر تر شدند. زیرا علیرغم مبارزات موفقی که برای افزایش دستمزد انجام دادند، در هیچ کجا افزایش دستمزدها در حدی نبود که تورم رو به افزایش را خنثی کند. در همین رابطه باید به گرانی بیش از حد سوخت و مواد غذایی اشاره کرد که موجب گرانی بیشتر مسکن و سایر کالا ها گردید.
در دل این بحران جنگ اوکراین با زمینه چینی ناتو و در راس آن امپریالیسم آمریکا و تجاوزگری حکومت روسیه روی داد. این جنگ ضربه بزرگی به مردم اوکراین وارد آورد و کشوری را به ویرانی و ملیونها نفر از مردم را به آوارگی کشاند. توده های میلیونی در جهان هم از تشدید گرانی های ایجاد شده در نتیجه این جنگ در عرصه سوخت و تغذیه رنج بردند. جمهوری اسلامی با فروش پهبادهای و اسلحه های ارزان قیمت به حکومت روسیه در این جنایات شریک شده است.
در یک سال گذشته بحران محیط زیست همچنان عمیق تر شده و عواقب مخرب آن کل بشریت را تحت تاثیر قرار داده است.
اما در برابر مصیبت های تحمیل شده به مردم، توده های کارگر و محروم هم خاموش نمانده اند. در نخستین روزهای آغاز سال مردم قزاقستان علیه دوبرابر شدن قیمت سوخت به پا خاستند و کارگران نفت در غرب کشور پیشآهنگ این خیزش بودند. این مبارزه حکومت این کشور را مجبور به عقب نشینی نمود. مبارزات توده ای دیگری در همین عرصه در آمریکای لاتین و بویژه در اکوادور رویداد. مبارزان توده ای سریلانکا در آسیا به دنبال آمد. در آنجا نیز توده ها علیه گرانی ها، نئولیبرالیسم هار اقتصادی، فساد گسترده حکومتی به میدان آمدند، کابینه را ساقط و رئیس جمهور و چند وزیر فاسد را از کشور بیرون راندند. مبارزات توده ای در چند کشور عربی نظیر عراق، لبنان و اردن و مهمتر از همه آنها، انقلاب ایران از جمله تحولات یک سال گذشته بودند.
یکی از اولین و بزرگترین اعتصابات و اعتراضات را 200 میلیون کارگر در هند و در روزهای ۲۸ و ۲۹ مارس ۲۰۲۲ رقم زدند. کارگران خواستار افزایش دستمزد، بیمه های بهتر و توقف خصوصی سازیها شدند. اتحادیه ها با بررسی آمارها مستدل کردند که از ثروت تولید شده در هندوستان ۷۰ درصد آن به جیب یک اقلیت رفته و فقط ۳۰ درصد به کارگران رسیده است. اعتصاب مهم قابل اشاره دیگر در آسیا، دست از کار کشیدن دهها هزار کارگر کشتی سازی در کره جنوبی بود. در میان مطالبات آنها باید به مطالبه ۳۰ درصد افزایش دستمزد اشاره کرد. اتحادیه کارگران طی مذاکره افزایش دستمزد را به ۱۵ درصد کاهش داد.
در آمریکا در نتیجه آکسیون های متعدد، دستمزد ها در مواردی تا 7 درصد افزایش یافتند. اما تورم بیش از ده درصد این افزایش را خنثی کرده است. از میان حرکتهای اثر گذار باید به اعتصاب کارگران راه آهن امریکا اشاره کرد. اعتصاب نیرومند این کارگران پای کابینه بایدن را به نفع کارفرماها به طور علنی به میان کشید. این کابینه در مجلس نمایندگان، قانونی گذراند که اعتصاب کارگران را غیرقانونی اعلام کرد. به این ترتیب افسانه پوچ بی طرفی دولت ها در کشمکش بین کارگران و کارفرماها بار دیگر برملا شد. آنچه که در مورد مبارزات جهانی طبقه کارگر به آن اشاره شد، در واقع مشت نمونه خروار بود و طبقه کارگر در اروپا و بسیاری کشورهای جهان در این سال نیز سنگر مبارزه برعلیه دولتها و سرمایه داران استثمارگر را خالی نکرد.
اما مبارزات توده ای و کارگری فوق به تغییرات متفاوت سیاسی منجر شده است. در بعضی کشورهای اروپایی احزاب راست افراطی به قدرت نزدیک شدند و در آمریکای لاتین، در شیلی، کلمبیا و برزیل جناح چپ بورژوازی به قدرت رسیدند.
در برابر چنین شرایطی یک واقعیت انکار ناپذیر قرار دارد و آن اینکه سوسیالیسم تنها امید به نجات بشریت از دست مصائبی است که نظام سرمایه داری به جهان ما تحمیل کرده است.